De afgelopen maanden heb ik tijdens mijn afstudeerperiode bij ICTU gewerkt aan een project voor mijn opleiding Communicatie Multimedia Design. Het doel van mijn project was om alleenstaande ouders te helpen bij het maken van belangrijke keuzes over hun werkuren en de financiële impact die deze keuzes kunnen hebben op hun toeslagen en uitkeringen. Deze ouders staan voor grote uitdagingen door de complexe regelgeving en missen vaak de ondersteuning die ze nodig hebben om goede beslissingen te nemen.
Mijn eindproduct, een webapplicatie genaamd “Samen Wijzer”, is ontworpen om hen inzicht te geven in de financiële gevolgen van hun werkuren, zodat ze met meer vertrouwen beslissingen kunnen nemen. Hier wil ik graag mijn reis naar dit product en de inzichten die ik onderweg heb opgedaan, met jullie delen.
Het Probleem: Onzekerheid en Gebrek aan Ondersteuning
Het idee voor dit project ontstond vanuit een groeiende vraag naar duidelijke informatie en begeleiding voor burgers, met name alleenstaande ouders, bij het nemen van beslissingen over werk en inkomen. Uit mijn onderzoek bleek dat veel alleenstaande ouders vastlopen in de zogenaamde armoedeval: ze durven niet meer te gaan werken uit angst dat hun inkomen daalt door verlies van toeslagen. Dit systeem is niet alleen complex, maar ook demotiverend. Ouders begrijpen vaak niet wat de financiële gevolgen zijn van het werken van extra uren of het verminderen van werkuren. Hierdoor ontstaat onzekerheid, wat hen verhindert om stappen te zetten richting financiële onafhankelijkheid.
Bovendien kwam naar voren dat veel alleenstaande ouders het gevoel hebben dat ze door de overheid niet ‘gehoord, gezien en begrepen’ worden. Dit wantrouwen, vaak versterkt door eerdere negatieve ervaringen met overheidsinstanties zoals in de toeslagenaffaire, zorgt ervoor dat ze op zoek zijn naar hulp.
De Reis: Van Onderzoek naar Ontwerp
Mijn project begon met een uitgebreide Connect-fase, waarin ik verschillende onderzoeksmethoden heb toegepast. Ik heb niet alleen literatuuronderzoek gedaan, maar ook interviews gehouden met alleenstaande ouders en andere betrokkenen. Het was verrassend om te horen hoeveel ouders zich eenzaam voelen in hun situatie en hoe ze worstelen met de administratieve lasten van het huidige toeslagensysteem. Het gebrek aan duidelijkheid en ondersteuning werd door vrijwel iedereen genoemd. Dit vormde de kern van mijn ontwerpvraag: “‘Hoe kunnen we een digitale interventie ontwerpen dat alleenstaande ouders helpt om op een heldere en toegankelijke manier inzicht te krijgen in de financiële gevolgen van (meer) werken, waarbij ze zich gehoord, gezien en begrepen voelen in hun specifieke situatie?”
In de Concept-fase heb ik de inzichten uit het onderzoek vertaald naar concrete ideeën en concepten. Het werd al snel duidelijk dat een digitale oplossing, in de vorm van een webapplicatie, de meest geschikte manier was om deze doelgroep te ondersteunen. De applicatie moest niet alleen financiële informatie bieden, maar ook gebruiksvriendelijk en toegankelijk zijn, zodat iedereen, ongeacht hun digitale vaardigheden, ermee uit de voeten kan. Een ander belangrijk aspect was het bieden van emotionele ondersteuning door middel van een community-functie en het inschakelen van buddy’s, zodat ouders zich niet alleen voelen in hun beslissingen.
De uiteindelijke Create-fase draaide om het bouwen van de webapplicatie, het testen ervan met gebruikers en het doorvoeren van verbeteringen op basis van feedback. Ik heb meerdere prototypes ontwikkeld, die ik heb getest op gebruiksvriendelijkheid en de mate waarin ze aansloten bij de behoeften van alleenstaande ouders. Een belangrijk aandachtspunt hierbij was of de kernwaarden ‘gehoord, gezien en begrepen’ goed naar voren kwamen in het ontwerp.
Het Eindproduct: “Samen Wijzer”
“Samen Wijzer” is een webapplicatie die alleenstaande ouders helpt bij het maken van beslissingen over hun werkuren. De applicatie geeft hen helder en toegankelijk inzicht in de mogelijke impact van meer of minder werken op hun inkomen, toeslagen en uitkeringen. Zo hoeven ouders niet langer te gissen naar de gevolgen van hun keuzes. Wat “Samen Wijzer” uniek maakt, is de mogelijkheid om gebruik te maken van een community van andere alleenstaande ouders of buddy’s, die een luisterend oor kunnen bieden en elkaar kunnen ondersteunen.
Daarnaast speelt de applicatie in op de behoefte aan duidelijkheid en eenvoud. De interface is ontworpen om zo gebruiksvriendelijk mogelijk te zijn, zodat zelfs ouders die niet veel ervaring hebben met digitale tools de applicatie makkelijk kunnen gebruiken. De inzichten uit mijn onderzoek en de richtlijnen die ik heb opgesteld, zoals het aanhouden van empathische benaderingen en de zes dimensies van Hofstede, zijn allemaal verwerkt in de applicatie. Hoewel “Samen Wijzer” nog in ontwikkeling is, legt het een solide basis voor een langdurige oplossing die niet alleen alleenstaande ouders, maar uiteindelijk alle burgers met een uitkering kan helpen bij het nemen van financiële beslissingen.
Angel La Rivière
Student CMD Rotterdam - Afstudeerstage ICTU